Mỗi khi đến Rằm tháng Bảy, bên cạnh mâm cơm cúng gia tiên và lễ Vu Lan báo hiếu, một nghi thức khác cũng được nhiều gia đình Việt thực hiện: lễ cúng thí thực hay còn gọi là cúng cô hồn. Vậy lễ cúng này là gì, và nguồn gốc của nó bắt nguồn từ đâu? Hãy cùng Mâm cúng việt tìm hiểu nhé.
Lễ Cúng Thí Thực Là Gì?
Thí thực (施食) trong tiếng Hán có nghĩa là "bố thí thức ăn". Đúng như tên gọi, đây là một nghi lễ tâm linh nhằm bố thí, ban phát đồ ăn, thức uống cho các vong linh đói khát, cô đơn, không nơi nương tựa và không có ai thờ cúng. Những vong hồn này được gọi là "cô hồn", "ngạ quỷ", hay "chúng sinh" trong cõi âm.
Mục đích cao cả của lễ cúng thí thực là thể hiện lòng từ bi vô lượng của đạo Phật. Bằng cách cúng dường, người sống mong muốn các vong hồn được no đủ, bớt đi khổ đau và sớm được siêu thoát. Đây là một hành động nhân văn, không chỉ giúp người đã khuất mà còn giúp người còn sống tích lũy phước báu, công đức, mang lại sự bình an cho bản thân và gia đình.
Nguồn Gốc Sâu Xa Của Lễ Cúng Thí Thực
Nghi lễ cúng thí thực có nguồn gốc từ một câu chuyện trong kinh điển Phật giáo, được ghi chép trong kinh Cứu Bạt Diệm Khẩu Đà La Ni. Câu chuyện kể về Tôn giả Anan (A Nan) và Ngạ quỷ Diệm Khẩu.
Một đêm nọ, khi Tôn giả Anan đang tịnh tu, một con ngạ quỷ có hình thù gầy gò, cổ dài như kim, miệng phun lửa xuất hiện. Con ngạ quỷ này tự xưng là Diệm Khẩu (nghĩa là miệng lửa) và báo với Tôn giả rằng ba ngày nữa ông sẽ qua đời và đọa vào cõi ngạ quỷ đói khát.
Để tránh khỏi kiếp nạn này, Diệm Khẩu yêu cầu Tôn giả Anan phải cúng dường cho tất cả các ngạ quỷ trong cõi âm. Tôn giả Anan vô cùng lo lắng, vì biết rằng sức mình không thể nào lo đủ thức ăn cho vô số ngạ quỷ đói khát. Ông bèn đến thỉnh cầu Đức Phật.
Đức Phật đã chỉ dạy cho Tôn giả Anan một pháp môn cúng dường và bố thí. Ngài dạy rằng:
Chỉ cần tụng các chân ngôn (mật chú) đặc biệt, một chén cơm có thể biến thành vô số chén, một bát nước có thể biến thành vô số bát, đủ để tất cả các ngạ quỷ đói khát được no đủ.
Đồng thời, qua việc nghe kinh, nghe pháp, các vong linh còn được khai sáng tâm hồn, gieo duyên lành với Phật pháp và sớm được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ.
Lễ Cúng Thí Thực trong Truyền Thống Việt Nam
Dựa trên giáo lý này, lễ cúng thí thực đã được truyền bá rộng rãi và trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa tâm linh của người Việt, đặc biệt là vào dịp Rằm tháng Bảy. Tháng Bảy âm lịch được coi là "tháng cô hồn" – tháng mà Diêm Vương mở cửa địa ngục, cho phép các vong hồn được trở về dương gian. Do đó, việc cúng thí thực trong tháng này càng trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết.
Nghi lễ cúng thí thực thường được thực hiện ở ngoài trời, với mâm cúng bao gồm:
- Thức ăn chay: Cháo loãng, chè, bỏng ngô, khoai lang luộc,...
- Hoa quả, bánh kẹo: Thể hiện sự phong phú, đủ đầy.
- Hương, nến, vàng mã: Các vật phẩm tâm linh.
- Tiền vàng, quần áo, giấy tiền: Dùng để bố thí cho các vong hồn.
Việc chuẩn bị mâm cúng không cần quá cầu kỳ, quan trọng nhất là tấm lòng thành kính và sự từ bi.
Ngày nay, lễ cúng thí thực không chỉ được tổ chức tại gia đình mà còn ở các chùa chiền, tự viện với quy mô lớn, thu hút đông đảo Phật tử tham gia.
Lời Kết
Lễ cúng thí thực không phải là một nghi thức mê tín mà là một nét đẹp văn hóa, một bài học sâu sắc về lòng từ bi và sự sẻ chia. Qua nghi lễ này, chúng ta không chỉ bày tỏ lòng kính trọng với người đã khuất mà còn học cách yêu thương, giúp đỡ những người xung quanh, dù họ là ai hay ở thế giới nào.
Hãy để MÂM CÚNG VIỆT đồng hành
Liên hệ ngay với Mâm Cúng Việt để được tư vấn và đặt mâm cúng
Hotline/Zalo: 0903.875.877 - 0979.870.470
Fanpage: www.mamcungviet.com